FIP Zorgcontact maakt van personenalarmering innovatieve e-healthoplossing

Acht jaar is Jannie de Graaf (niet haar werkelijke naam) al alcoholvrij. ‘De ene dag gaat het makkelijker dan de andere’, zegt zij eerlijk. ‘Maar als ik weer eens moeite heb, dan pak ik mijn kaart met tips erbij en zie ik dat ik in zo’n geval even naar buiten moet. En als het dan nog niet over is, is het zo’n fijn gevoel dat ik altijd even kan bellen!’ Jannie is een goed voorbeeld van de beoogde toepassing van FIP Zorgcontact: thuiswonende psychiatrische cliënten 24/7 de mogelijkheid geven om met een hulpverlener te spreken.

Crisissignaleringsplan

Het crisissignaleringsplan is onderdeel van het succes van FIP Zorgcontact, zegt Ivo Knoester. Als verpleegkundige bij Parnassia Groep maakt hij deel uit van het multidisciplinaire ggz-wijkteam Bohemen- Waldeck, samen met onder andere een maatschappelijk werker, SPV, psychologen en een psychiater. ’Binnen het wijkteam gebruiken we voor iedere patiënt een crisissignaleringsplan met vier fasen. Het is een werkwijze die bewezen waarde heeft. In fase 1 gaat het goed. In fase 2 wordt het al iets minder. In fase 3 moet je gaan kijken wat er moet gebeuren om de crisis af te wenden en zal meestal de zorg opgeschaald moeten worden. En in fase 4 is er sprake van een crisis, wat kan betekenen dat er een klinische opname nodig is.

Inzicht in het eigen functioneren

Het plan maakt de patiënt samen met de behandelaar. ‘Omdat veel van onze patiënten eerder in crisis zijn geweest, weten we wat de aanleiding hiervoor was en wat de signalen waren. Door samen in gesprek te gaan, krijgt een patiënt inzicht in zijn of haar eigen functioneren. De kaart met de fasen krijgt een patiënt mee naar huis. We willen dat ze die fasen gaan herkennen bij zichzelf. Stel, iemand is in fase 3 heel ongelukkig of hoort stemmen in zijn hoofd. Wat kan de patiënt dan zelf doen? En wat moet hij of zij zeker niet doen?’

Het overzicht vervalt in crisissituatie

Met de kaart in handen zou de patiënt zichzelf moeten kunnen de-escaleren. Maar de toegevoegde waarde van een behandelaar aan de andere kant van de lijn is groot constateert Jet. ‘In principe kan de cliënt het zelf. Maar in een crisis vervalt de logica. We weten van ervaringsdeskundigen hoe het eraan toe gaat. “De beslissing of ik ja of nee ga drinken maak ik in één seconde”, vertelde iemand die is afgekickt van zijn alcoholverslaving. Dan heb je iemand nodig die je bij de hand neemt. Daarom moet de mogelijkheid tot alarmering ook heel laagdrempelig zijn.’

Opzienbarende resultaten in pilot

Een pilot onder zestien patiënten van Parnassia Groep loopt inmiddels een jaar, in de wijken Bohemen en Waldeck in Den Haag. De resultaten zijn opzienbarend. In negen van de tien gevallen slagen de FIP-triagisten erin om een alarm te de-escaleren. Twee van de drie patiënten vinden het gebruik van personenalarmering zinvol. ‘Het geeft me een veilig gevoel, ook als ik alleen ben.’ Hetzelfde aantal ervaart het contact met de hulpverlener aan de andere kant prettig en positief. De positieve cijfers zijn zelfs nog geflatteerd, constateert Ivo. ‘Voor een aantal mensen geldt dat personenalarmering een preventieve werking heeft. Voordat zij over een eigen device beschikten kwamen ze vaker in een dreigende crisis terecht. Die mensen hebben baat bij FIP Zorgcontact, maar we zien dat helaas niet altijd terug in de cijfers.’ Opvallend is ook dat de gemiddelde gespreksduur beperkt blijft tot veertien minuten. Ivo: ‘Wat ik hoor is dat de gesprekken heel zorgvuldig worden uitgevoerd. Er wordt echt goed geluisterd naar mensen. Ik denk dat een triagist met het plan en de bejegeningswijze van mensen in een kwartier heel goed werk kan doen. Slechts een enkele keer is het de triagist niet gelukt om de spanning terug te brengen.’

Groter gebied in Den Haag

Door de positieve ervaringen komt nu een groter gebied in Den Haag in aanmerking voor FIP Zorgcontact. Niet voor iedere psychiatrische patiënt is het de oplossing, constateert Ivo. ‘Dit geen oplossing voor mensen die niet op een adequate manier om hulp kunnen vragen.’ Ook al is het initiatief gestimuleerd door de bezuinigingen, FIP Zorgcontact zou de psychiatrische zorg zelfs kunnen verbeteren denkt Ivo. ‘Als je opgenomen wordt ben je even uit je vertrouwde omgeving. Een patiënt die na een opname weer thuiskomt, moet het dagelijkse leven weer oppakken. Veel liever behandelen we mensen in de thuissituatie, op de plek waar ze wonen en leven.’